Pro amentare sa dispidida de sos Piemontesos est nàschida ”Sa Die, giornata del popolo sardo” –
ma deo prefèrgio a li nàrrere “Festa
natzionale de sos Sardos” – cun sa lege
n.44 de su 14 Cabudanni de su 1993. Cun issa sa Regione Autònoma de sa
Sardigna at chertu istituire una die de su pòpulu sardu, de tzelebrare su 28 de
Abrile de cada annu, in ammentu – fia narende- de sa
rebellìa populare de su 28 de
Abrile de su 1794, est a nàrrere de sos
“Vespri sardi” chi nch’ant giutu a s’espulsione dae Casteddu e dae s’Isula de
sos Piemontesos e de àteros istràngios fideles a sa corte sabauda, inclùdidu su
Vitzeré Balbiano chi nemos podiat bìdere.
Su problema chi oe
tenimus in dae in antis, a livellu mescamente culturale, no est tantu su de
torrare a pònnere in discussione sa data o, peus, su balore matessi de una
“Festa natzionale sarda”, ma de non nche la torrare a unu ritu ebìa, a una
vacàntzia iscolàstica ebia o a un’eventu petzi folclòricu e de festa. Su
problema est su de la cambiare in un’ocasione de istùdiu – mescamente in sas
iscolas – de s’istòria e de sa cultura sarda, de cunfrontu e de discussione collettiva e populare,
pro cumprèndere su chi semus istados, su chi semus e cherimus èssere; pro difèndere e isvilupare
s’identidade nostra e sa cussèntzia nostra de pòpulu e de natzione; pro
gherrare pro una Comunidade moderna e soverana, chi siat bona a pònnere in campu
s’orgògliu e su protagonismu de sos Sardos, detzisos, in fines, a otènnere unu
riscatu, o siat unu tempus
benidore de ditzosidade e de bonistare, lassende si in palas sa rassignatzione,
sas lamentas, sos prantos e sos cumplessos de inferioridade e aende
s’ànimu de “nche bogare” sos “Piemontesos noos” o romanos o milanesos chi
siant, non prus pagu
barrosos, prepotentes isfrutadores e “tirannos” de cussos dispididos dae
Casteddu su 28 de Abrile de su 1794.
“Fu un momento
esaltante – at iscritu Giovanni Lilliu – fu un’azione, poi bloccata dalla
reazione “realista”, tesa a procurare un salto di qualità storica. Fu il tentativo di ottenere il passaggio da una
Sardegna asservita al feudalesimo ad una Sardegna libera,
fondando nell’autonomia, nel riscatto della coscienza e dell’identità di popolo
una nuova patria sarda, una nazione protagonista”.
Semper e cando,
lassende a un’ala totu custu e s’eventu particulare, su chi contat oe est su
balore simbòlicu de autocussèntzia istòrica e de fortza unificante. Perunu
torròngiu in palas nostàlgicu o risentidu cara a su tempus coladu, duncas: ma su
tempus coladu sepultadu, cuadu, rimòvidu, si tratat, in antis de totu, de nche
lu tirare dae suta de terra e de lu connòschere, a manera chi diventet fatu nou
chi intèrrogat s’esperièntzia de su tempus atuale, pro pònnere fronte a su tempus presente in
s’atualidade drammàtica sua, pro definire un’orizonte de sensu, pro nos situare
e pro abitare, abertos a s’alenu suo, su mundu, gherrende contra a su tempus de
s’ismèntigu.
Unu tempus coladu chi – pèrdidu petzi in aparièntzia – tocat de l’agatare
ca est durada, eredidade, cussèntzia. In issu, infatis, si inferchit su balore de s’’Identidade,
no istàticu e tancadu, non memòria cristallizada ma patrimòniu chi benit dae
largu e fundamentu in ue fàghere falare aportos noos de culturas, de bidas
individuales e sotziales chi determinant semper identidades noas.
Su messàgiu de Sa die est diretu mescamente a sos giòvanos e
s’ocasione istòrico-culturale est destinada in antis de totu a sos istudentes, pro chi otèngiant sa cunsapevolesa
de apartènnere a un’istòria e a una tzivilidade e de ereditare unu patrimòniu
culturale, linguìsticu, artìsticu e musicale, ricu de siendas de elaborare e
cunfrontare cun esperièntzias e propostas de unu mundu prus mannu e
cumplessu. In ue, moende dae raighinas seguras e
frunidos de alas fortes, potzant bolare in artu: sos giòvanos e non solu
Di Francesco Casula
Saggista, storico della letteratura sarda
autore del libro, tra gli altri, de
“Carlo Felice e i tiranni sabaudi”
*L’articolo è tratto dal sito “sardegna24.it”
Nessun commento:
Posta un commento